اختراعی را می‌توان ثبت کرد که در درجه اول شامل ابتکار جدیدی بوده و در درجه دوم دارای کاربرد صنعتی باشد. به عبارت دیگر، این ابتکار باید حداقل در یک شاخه از صنعت قابل اجرا و پیاده سازی باشد. اگر این ابتکار برای اولین بار در جهان به وجود آمده باشد، می‌توان آن را به عنوان یک اختراع ثبت کرد. ثبت اختراع به این معنی است که حق انحصاری بهره‌برداری از آن اختراع به مخترع یا نماینده قانونی او تعلق می‌گیرد. اما چگونه می‌توان یک اختراع را به ثبت رساند؟ در این مطلب قصد داریم به بررسی مراحل ثبت اختراع پرداخته و شما را با آن آشنا کنیم. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
مقدمه‌ای بر ثبت اختراع در ایران
برای اولین بار در سال 1310 قانون ثبت علایم تجاری و ثبت اختراع در ایران به وجود آمد و در سال 1337 مورد تجدیدنظر قرار گرفت. «اختراع، نتیجه کار افرادی است که برای اولین فرآیندی را برای حل یک مشکل در حوزه‌ای خاص ارائه می‌دهند». این تعریف در ماده یک قانون ثبت اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب سال 1386 آورده شده است.
با توجه به ماده 26 قانون ثبت علایم تجاری و اختراعات، حق انحصاری هر اکتشاف یا اختراع جدید به کاشف یا اختراع آن داده می‌شود. در این صورت مخترعان می‌توانند بر طبق شرایط و در مدت مقرر در این قانون از اختراع خود استفاده کنند؛ مشروط بر این که اکتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد. نوشته‌ای که اداره ثبت اسناد تهران در این مورد در اختیارتان قرار می‌دهد، ورقه اختراع نامیده می‌شود.
مدارک مورد نیاز در ثبت اختراع
پیش از این‌که به مراحل ثبت اختراع در ایران بپردازیم، ابتدا لازم است تا شما را از مدارک موردنیاز برای این منظور آگاه کنیم. طبق ماده 2 آیین‌نامه اجرای قانون ثبت اختراع، اولین مدرک موردنیاز برای ثبت اختراع اظهارنامه است. این اظهارنامه باید در 3 نسخه ارائه شود. اظهارنامه اختراع جز اوراق بهادار محسوب شده و برای تکمیل آن باید فرم مربوط را از واحد فروش اوراق بهادار واقع در اداره کل ثبت شرکت‌ها دریافت کنید. در این فرم باید اطلاعات را به طور صریح و بدون قلم‌خوردگی و لاک‌گرفتگی وارد نمایید. همچنین مشخصات اختراع باید در 3 نسخه توصیف گردد.
از دیگر مدارک موردنیاز برای ثبت اختراع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ادعای اختراع
- خلاصه‌ای از توصیف اختراع
- نقشه اختراع در صورت نیاز
- مدارک مثبت هویت متقاضی و مخترع
- مدارک نماینده قانونی
- مدارک مربوط به حق تقدم
- رسید مربوط به پرداخت هزینه
بیشتر بخوانید: ثبت اختراع در ایران چگونه صورت می گیرد؟
مراحل ثبت اختراع
از اولین مراحل ثبت اختراع ورود به پورتال اداره کل مالکیت معنوی به آدرس اینترنتی iripo.ssaa.ir است. پس از ورود، با قبول تعهدنامه و انتخاب اظهارنامه پروسه ثبت ادامه می‌یابد. در این قسمت باید انتخاب کنید که قصد ثبت یک اظهارنامه جدید یا اعتراض به اظهارنامه اختراع را دارید. اکنون باید اطلاعات لازم را وارد کنید. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
- مالکیت اظهارنامه: مالک اظهارنامه به فردی اطلاق می‌شود که اختراع به نام او ثبت می‌شود. این فرد می‌تواند شخصی حقیقی یا حقوقی باشد. در صورتی که اختراع به نام یک نفر ثبت شود، اطلاعات وی درج شده و در صورتی که بیش از یک نفر باشد، اطلاعات براساس اولویت درج می‌شود.
- نماینده قانونی: نماینده قانونی می‌تواند وکیل رسمی دادگستری، صاحب امضا شرکت و نماینده قانونی باشد. درصورتی که نمی‌خواهید نماینده قانونی معرفی کنید، گزینه مرحله بعد را انتخاب کنید.
- دریافت کننده ابلاغ: دریافت کننده ابلاغ، می‌تواند شخصی حقوقی، یکی از مالکین و یا نمایندگان قانونی باشد.
- مشخصات مخترع: در این قسمت باید مشخصات کامل مخترع وارد شود. در صورتی که فرد حقیقی قصد ثبت نامش را نداشته باشد، باید این مورد را به صورت کتبی ضمیمه اظهارنامه کند.
- عنوان و خلاصه اختراع: تکمیل این قسمت ضروری است و باید عنوان مختصری برای اختراع مشخص شود. در این خلاصه بهتر است مختصراً به ویژگی‌های فنی اختراع پرداخته شود.
- ادعای حق تقدم: ادعای حق تقدم توسط اشخاصی که اختراع خود را در قلمرو یکی از اعضای کنوانسیون پاریس ثبت کرده‌اند، پر می‌شود.
بعد از تکمیل موارد فوق و طی بخشی از مراحل ثبت اختراع، باید ضمائم و مدارک مورد نظر را در سامانه بارگذاری کنید. در قدم بعدی، نوبت به بازبینی اطلاعات و ضمائم می‌رسد. در این قسمت خلاصه‌ای از اطلاعات وارد شده را مشاهده می‌کنید. در صورتی که اطلاعات صحیح باشند باید آن را تایید کنید. در گام بعدی، باید هزینه‌های مربوطه را به صورت اینترنتی پرداخت کنید. این مبلغ برای اتباع ایرانی به صورت مبلغ ریالی به حسابی در بانک مرکزی به نام خدمات ثبتی اداره کل مالکیت صنعتی واریز می‌شود. برای اتباع خارجی باید هزینه‌ها بر مبنای فرانک سوئیس پرداخت شود. بعد از پرداخت هزینه‌های ثبت، شماره اظهارنامه به شخص ارائه می‌شود.
طبق ماده 29 آیین‌نامه ثبت علایم و اختراعات، متصدی باید مدارک را با مقررات و آیین‌نامه تطبیق دهد. در صورتی که دچار نواقصی باشد، از طریق سامانه باید به متقاضی اطلاع دهد. در صورتی که اظهارنامه صحیح و قانونی تشخیص داده شود، اختراع در دفتر مخصوصی به ترتیب زیر به ثبت خواهد رسید.
- شماره ثبت
- شماره دفتر اظهارنامه
- تاریخ وصول اظهارنامه با تعیین ساعت، روز، ماه و سال
- نام و نشانی کامل تسلیم‌کننده اظهارنامه
- اگر اختراع توسط وکیل ثبت شده باشد، باید نام و نشانی وکیل ثبت گردد.
- موضوع اختراع
- مدت اعتبار ورقه اختراع
- شماره ثبت و مدت اعتبار اختراع
- تاریخ ثبت اختراع
- امضا رئیس شعبه ثبت علایم تجاری و اختراعات
- امضای درخواست کننده ثبت اختراع یا نماینده قانونی او
اداره مالکیت صنعتی پس از ثبت اختراع باید در خصوص ثبت اختراع آگهی منتشر کرده و نسبت به صدور گواهی ثبت اختراع اقدام نماید. رونوشت گواهی باید بایگانی شده و بعد از واریز وجه، اصل آن را به متقاضی تحویل دهد.
بیشتر بخوانید: ثبت اختراع : مزایای فوق‌العاده که شمارا رستگار می‌کند
سخن آخر
در این مطلب سعی کردیم تا تمامی مراحل ثبت اختراع در ایران را به شما ارائه دهیم. اگر به فکر ثبت اختراع در ایران هستید و در این مسیر با شبهات و مشکلاتی مواجهید، می‌توانید با اطمینان خاطر تمامی امور مربوط جهت ثبت شرکت را به کارشناسان خبره ما در ثبت حقیقت بسپارید. آنها در کمترین زمان ممکن کارهای مربوط به این موضوع را به انجام می‌رسانند. ثبت حقیقت با داشتن کارشناسان خبره و مشاوران امین آماده ارایه هر گونه خدمات ثبت شرکت است. شما عزیزان می‌توانید از طریق شماره تلفن 09106711900 با مهندس محمدیان در تماس بوده و از مشاوره و راهنمایی لازم در خصوص مراحل ثبت اختراع بهره‌مند شوید.