«شرکت» در قوانین ایران به یک شخصیت حقوقی گفته می‌شود که عده‌ای برای دستیابی به هدفی مشخص آن را تاسیس می‌کنند. شرکت درواقع قراردادی است که بین حداقل دو نفر امضا شده و طبق آن، اعضای شرکت یا همان شرکاء، سود حاصل از سرمایه اولیه را تقسیم می‌کنند. در قانون تجارت 7 نوع شرکت معرفی شده‌است. در این مقاله قصد داریم به همراه شما انواع شرکت ها و محدوده فعالیت آنها را بررسی کنیم.
می‌دانیم که ثبت شرکت یکی از اساسی‌ترین نیازهای شما به عنوان یک کسب‌وکار نوپا می‌باشد. اما گاهی اوقات هیجان ناشی از شروع کار جدید یا سختی مراحل ثبت قانونی شرکت، باعث می‌شود که عده‌ای بدون هیچ تعهدی شروع به همکاری کنند.
این روند نمی‌تواند مدتی طولانی پیش برود. پس از مدتی شرکاء نیاز به وجود یک قرارداد رسمی پیدا می‌کنند. در این مرحله، آنها با سوالات اساسی روبرو خواهند شد که روی آینده تجارت‌شان تاثیر چشم‌گیری دارد. یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید در قراردادهای رسمی شراکت عنوان شود، تعیین مسئولیت‌ها و محدودیت‌هاست. شرکت‌ها بر این اساس انواع گوناگونی دارند که در ادامه به بررسی هرکدام می‌پردازیم.
انواع شرکت ها و بررسی فعالیت هرکدام
گفتیم که شرکت‌ها معمولاً از شراکت حداقل 2 نفر تشکیل می‌شوند. این شرکاء برای به دست آوردن منافع مالی، سهمی را به عنوان سرمایه به شرکت می‌آورند و با همکاری هم سعی در افزایش سرمایه می‌کنند. لازم به ذکر است که طی یک قرارداد، سهم هرکس، هزینه و درآمد مشخص خواهدشد.
اول از همه باید بدانیم که شرکت‌ها به 2 دسته تجاریی و مدنی تقسیم می‌شوند. شرکت‌های تجاری که موضوع بحث این مقاله هستند، برای کسب درآمد‌های تجاری تاسیس شده‌اند. در شرکت‌های تجاری توافق‌نامه‌هایی وجود دارد که طبق آنها، سرمایه اولیه شرکت و میزان سهام بین اعضا نوشته و امضا می‌شود.
همانطور که در ابتدا گفتیم، ماده 20 قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران، شرکت‌های تجاری را به 7 نوع تقسیم کرده‌است. انواع شرکت ها در دنیای تجارت ایران به شکل زیر است:
- شرکت سهامی ( شامل شرکت‌های سهامی عام و شرکت‌های سهامی خاص )
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیرسهامی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
انواع شرکت های سهامی
انواع شرکت های سهامی شامل شرکت‌های سهامی خاص و سهامی عام هستند که هرکدام ویژگی‌ها و شرایط منحصربفردی برای خود دارند.
شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص یکی از انواع شرکت سهامی است که تمام سرمایه آن از سهام موسسین شرکت، جمع می‌شود. در این نوع از شرکت‌های سهامی، سرمایه کل به تعدادی سهام مساوی تقسیم می‌شود که هر شریک مالک یک یا چند سهم است.
بیشتر بخوانید: قوانین ثبت شرکت سهامی خاص: قانونمند حرکت کنید
ویژگی‌های شرکت سهامی خاص
- سهامداران به جای سهم‌الشرکه دارای اوراق سهم هستند.
- سهم‌الشرکه حقی است که افراد با آوردن بخشی از سرمایه دارا می‌شوند اما روی ورقه‌ای درج نمی‌شود. ( در شرکت‌های شخصی مورد استفاده قرار می‌گیرد).
- انتقال تمام سهام یا بخشی از آن برای سهامداران آزاد است.
- حداقل تعداد شرکاء در این شرکت‌ها 3 نفر است.
- نحوه تعیین مسئولیت‌ها بین سهامداران، وابسته به میزان سهم آنها است.
- امکان فروش سهام در بازار بورس برای عموم مردم وجود ندارد.
- حداقل سرمایه لازم برای تاسیس شرکت سهامی خاص صد هزار تومان است.
- در نام شرکت حتما باید کلمه ” خاص ” استفاده شود. مانند شرکت سهامی خاص البرز
شرکت سهامی عام
شرکت سهامی عام یکی دیگر از انواع شرکت های سهامی است که بخشی از سرمایه آن از طریق فروش سهام می‌تواند در اختیار مردم عادی ( غیرموسسان ) قرار بگیرد. به عبارت دیگر می‌توان گفت، سهام شرکت سهامی عام در بورس اوراق بهادار دادوستد می‌شود.
بیشتر بخوانید: قوانین ثبت شرکت سهامی عام: این موارد را فراموش نکنید!
ویژگی‌های شرکت سهامی عام
- حداقل تعداد سهامداران در شرکت‌های سهامی عام 5 نفر است.
- مسئولیت سهامداران به اندازه سهمی است که گذاشته‌اند. ( یعنی در صورتی که شرکت دچار ضرر شد، صاحبان سهم ملزم به پرداخت زیان نیستند).
- کلمه “سهامی عام” باید در کلیه اوراق، آگهی‌ها و اطلاعیه‌های شرکت قبل از نام اصلی یا بعد از آن ذکر شود.
شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود یکی از انواع شرکت‌هایی است که برای دستیابی دو یا چند نفر به هدف تجاری‌شان تشکیل می‌شود. در این نوع شرکت، برخلاف شرکت‌های سهامی، سهام به قسمت‌های مساوی تقسیم نمی‌شود. هرکدام از شرکاء به اندازه سرمایه‌ای که آورده‌اند مسئول بدهی‌ها و تعهدات شرکت هستنند.
ویژگی‌های شرکت با مسئولیت محدود
- مسئولیت شرکاء به اندازه سهم‌الشرکه‌ای است که هنگام سرمایه‌گذاری آورده‌اند.
- مسئولیت سهامداران در قبال قرض‌ها و تعهدات به اندازه سهمی است که در سرمایه دارند.
- سهامداران به طور آزاد نمی‌توانند سهم‌الشرکه‌شان به افراد دیگر انتقال دهند.
- حداقل تعداد شرکاء و سهامداران باید 2 نفر باشد.
- این نوع شرکت محدودیتی برای حوزه فعالیتی ندارد.
شرکت تضامنی
یکی دیگر از انواع شرکت ها، شرکت‌های تضامنی هستند که تحت عنوان اسمی مخصوص، اقدام به انجام امور تجاری می‌کنند. برخلاف شرکت‌های سهامی خاص، درصورتی که شرکت تضامنی با بدهی و ضرر مواجه شود؛ صاحبان شرکت یا شرکاء موظف به پرداخت تمام بدهی هستند.
شاید از خودتان بپرسید وقتی شرکت‌هایی مانند شرکت‌های سهامی خاص وجود دارند که شرکاء موظف به پرداخت خسارت نیستند، چرا باید اقدام به تاسیس شرکت تضامنی کرد؟ اگر قصد شما شراکت و ایجاد همکاری با سایر شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری است ثبت یک شرکت تضامنی، اعتبار و ارزش شما را بسیار بیشتر خواهدکرد. سهامداران سایر شرکت‌ها خیلی سریع به شرکت‌های تضامنی اعتماد می‌کنند؛ زیرا می‌دانند در صورت بروز مشکل، سهامداران بدهی آنها را پرداخت خواهند کرد.
شرکت‌های فعال در حوزه ارزی و کسب‌وکارهای این چنینی، علاقه زیادی به ثبت شرکت‌های تضامنی برای جلب اعتماد دارند.
شرکت نسبی
شرکت‌های نسبی یکی دیگر از انواع شرکت های تجاری هستند که شباهت بسیار زیادی با شرکت تضامنی دارند. تنها تفاوت اساسی این نوع شرکت‌ها با شرکت‌های تضامنی در مسئولیت سهامداران برای پرداخت قروض است.
نحوه تقسیم بدهی در شرکت‌های نسبی به گونه‌ای است که اگر مقدار بدهی بیشتر از دارایی شرکت باشد، هر یک از شرکاء به مقدار سهمی که دارند، موظف به پرداخت خسارت هستند.
ویژگی‌های مشترک شرکت‌های تضامنی و نسبی
- هر دو شرکت زمانی تاسیس می‌شوند که سرمایه کلی و سهم هرکدام از سهامداران به صورت شفاف مشخص شده باشد.
- در هر دو شرکت منافع متناسب با سهم شرکاء تقسیم می‌شود.
- مدیر به انتخاب شرکاء تعیین می‌شود.
- اگر یکی از سهامداران سهم‌الشرکه غیرنقدی داشته باشد با برای شراکت او، سایر شرکا تصمیم بگیرند.
- حداقل تعداد شرکاء در هر دو شرکت 2 نفر است.
- در هر دو شرکت، اگر سهامداری قصد انتقال سهم به کسی را داشته باشد، باید در جلسه‌ای رضایت تمام شرکاء برای این کار بیان شود.
انواع شرکت های مختلط
شرکت‌های مختلط همانطور که از نام آنها پیداست بر اثر ادغام چند شرکت سرمایه‌ای و تضامنی ایجاد می‌شوند. این نوع شرکت‌ها از یک یا چند شریک ضامن ( مسئول کلیه قروض ) و شرکاء با مسئولیت محدود ( مسئولیت تنها به میزان سرمایه‌ای که وارد شرکت کرده است ) تشکیل می‌شوند. شرکت‌های مختلط به دو نوع شرکت‌های مختلط سهامی و شرکت‌های مختلط غیرسهامی تقسیم می‌شوند.
شرکت مختلط سهامی
این نوع از شرکت‌های مختلط دو واقع از ترکیب شرکت‌های سهامی و تضامنی تشکیل می‌شوند. به عبارت دیگر شرکت مختلط سهامی، تحت نامی بین چند شریک سهام‌دار و چند شریک ضامن اداره می‌شود.
شرکت مختلط غیرسهامی
این نوع شرکت‌ها، ترکیبی از شرکت‌های تضامنی و شرکت با مسئولیت محدوداند. به این صورت که در شرکت‌های مختلط غیرسهامی چند شریک ضامن با شرکایی با مسئولیت محدود با یک نام تجاری، فعالیت می‌کنند.
شرکت‌های تعاونی
یکی دیگر از انواع شرکت های تجاری، شرکت‌های تعاونی هستند که حداقل تعداد تشکیل دهندگان این شرکت‌ها باید 7 نفر با تابعیت ایرانی باشد. این نوع از شرکت‌ها، جهت رفاه و بهبود وضعیت اجتماعی سهامداران، با هدف تولید و توزیع از طریق همکاری، شروع به فعالیت می‌کند.
انواع شرکت‌های تعاونی
- شرکت‌ها تعاونی تولیدی شهری
- شرکت‌های تعاونی توزیع شهری
- شرکت‌های تعاونی تولید روستایی
- شرکت‌های تعاونی توزیع روستایی
برای تاسیس شرکت‌های تعاونی باید نوع تولیدی یا توزیعی بودن آن حتما قید شود. لازم به ذکر است که یک شرکت تعاونی می‌تواند شرکتی برای تولید، مصرف و اعتبار باشد.
در این مقاله به معرفی انواع شرکت های تجاری پرداختیم؛ در نهایت پیشنهاد ما به شما این است که برای راحتی بیشتر و اطمینان از پیشبرد این مراحل به بهترین وجه ممکن، از مشاوران و متخصصان این راه کمک بگیرید. ثبت حقیقت با سال‌ها فعالیت در حوزه ثبت شرکت و مسائل قانونی شرکت‌ها، آماده ارائه خدمات به شما عزیزان است. برای ارتباط با مهندس محمدیان و بهره‌گیری از مشاوره‌های ایشان می‌توانید با شماره تلفن 09106711900 تماس حاصل نمایید.